Tiếp tục thúc đẩy quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama cùng phu nhân đón Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và phu nhân tham dự APEC 19. Ảnh: TTXVN

Đây là chuyến thăm chính thức Mỹ lần thứ hai của người đứng đầu Nhà nước Việt Nam sau gần hai thập niên hai nước bình thường hóa quan hệ và là chuyến trao đổi đoàn cấp cao đầu tiên trong vòng 5 năm qua, diễn ra trong bối cảnh quan hệ hai nước đang trên đà phát triển sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực, các kênh trao đổi giữa hai nước ngày càng đa dạng.

Chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang còn là sự triển khai tích cực đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy trong cộng đồng quốc tế, cũng như chiến lược hội nhập quốc tế của nước ta.

Ngoài hội đàm với Tổng thống Obama, trong khuôn khổ chuyến thăm, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang sẽ có các cuộc gặp lãnh đạo Quốc hội, nhiều thượng nghị sỹ và hạ nghị sỹ, gặp gỡ chính giới, nhiều doanh nghiệp và học giả, bạn bè, lãnh đạo một số tổ chức quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở Hoa Kỳ.

Kể từ khi bình thường hóa quan hệ song phương (năm 1995), quan hệ chính trị giữa hai nước được tăng cường và phát triển. Hai bên đã tiến hành 5 chuyến thăm cấp cao.

Về phía Hoa Kỳ có các chuyến thăm của Tổng thống Bill Clinton (năm 2000), Tổng thống George Bush (năm 2006) tới Việt Nam. Về phía Việt Nam, có các chuyến thăm của Thủ tướng Phan Văn Khải (năm 2005), Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (năm 2007), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (năm 2008) tới Hoa Kỳ.

Trong các chuyến thăm cấp cao lẫn nhau, hai bên đã ra 3 Tuyên bố chung, trong đó khẳng định mong muốn xây dựng “quan hệ đối tác tích cực, hữu nghị, xây dựng, hợp tác nhiều mặt, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi”.

Về kinh tế-thương mại, hai nước đã ký Hiệp định Thương mại Song phương Việt-Mỹ (BTA), Hiệp định Dệt-may, Hiệp định Hàng không, Hiệp định khung hợp tác về kinh tế và kỹ thuật, Hiệp định Vận tải biển, Hiệp định khung về thương mại và đầu tư (TIFA)… Việt Nam tham gia đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) với Hoa Kỳ và 9 nước khác. Hai bên đã đàm phán vòng 3 Hiệp định tránh đánh thuế hai lần.

Kể từ khi Hiệp định BTA có hiệu lực (năm 2001) đến nay, quan hệ thương mại giữa hai nước tăng nhanh. Từ năm 2005, Hoa Kỳ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều liên tục tăng trong những năm gần đây. Năm 2012 đạt 24,5 tỷ USD, tăng 14% so với năm 2011. Tính đến tháng 5/2013, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 11 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2012; tổng vốn đầu tư trực tiếp (FDI) của Hoa Kỳ vào Việt Nam đạt 10,5 tỷ USD, đứng thứ 7 trong số các quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 658 dự án.

Về quan hệ an ninh-quốc phòng, từ năm 2010, hai bên tiến hành đối thoại về chính sách quốc phòng cấp thứ trưởng. Năm 2011, hai bên ký Biên bản ghi nhớ về thúc đẩy hợp tác quốc phòng song phương. Việt Nam tiếp tục tham gia chương trình đào tạo tiếng Anh, hợp tác quân y, duy trì đón tàu Hải quân Hoa Kỳ thăm cảng Việt Nam hằng năm và cho phép Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương thực hiện một số chương trình hỗ trợ nhân đạo tại các địa phương. Hai bên cũng hợp tác trong các lĩnh vực tìm kiếm, cứu nạn.

Việt Nam và Hoa Kỳ còn đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-kỹ thuật, văn hóa, giáo dục, y tế và nhân đạo. Hai bên đã thành lập Ủy ban hỗn hợp hợp tác khoa học-công nghệ, ký các Hiệp định hợp tác và nhiều thỏa thuận khác về khoa học-công nghệ, năng lượng hạt nhân, chống biến đổi khí hậu, hải dương học, công nghệ không gian, y tế, thể thao...

Bộ Giáo dục và Ðào tạo hai nước đã ký Biên bản ghi nhớ về việc lập Nhóm chuyên trách giáo dục, nhằm thúc đẩy hợp tác giáo dục đại học giữa hai nước. Số học sinh, sinh viên và thực tập sinh Việt Nam đang học tại Hoa Kỳ khoảng 16.000 người.

Việt Nam đã và đang hợp tác tốt với Hoa Kỳ trong việc giải quyết vấn đề lính Mỹ mất tích trong chiến tranh. Phía Hoa Kỳ cũng hợp tác với Việt Nam giải quyết các vấn đề hậu quả chiến tranh ở Việt Nam, như thực hiện các chương trình rà soát bom mìn, trợ giúp nạn nhân chiến tranh.

Hai nước phối hợp tốt tại các diễn đàn hợp tác đa phương, như Liên Hợp Quốc, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) Diễn đàn Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Diễn đàn khu vực châu Á (ARF), Hội nghị cấp cao Ðông Á (EAS)... góp phần tạo môi trường hòa bình, ổn định phục vụ công cuộc phát triển ở mỗi nước.

Việt Nam và Hoa Kỳ duy trì đối thoại trên tinh thần thẳng thắn và xây dựng để giải quyết các khác biệt trong các vấn đề dân chủ, nhân quyền, tôn giáo và lao động. Những khác biệt, bất đồng này là không lớn so với lợi ích và xu thế chung trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ là hợp tác vì ổn định, hòa bình và phát triển.

Đánh giá về thực trạng và triển vọng quan hệ hai nước, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Nguyễn Quốc Cường nhận định, dựa trên nền móng khá vững chắc với những cơ chế hợp tác ổn định cho quan hệ song phương, quan hệ hai nước còn rất nhiều tiềm năng và hoàn toàn có cơ sở để lạc quan về mối quan hệ giữa hai nước trong những năm tới.

“Gần một thập niên đã trôi qua kể từ khi hai nước xây dựng khuôn khổ quan hệ "đối tác xây dựng, hữu nghị, hợp tác nhiều mặt trên cơ sở bình đẳng, cùng tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi" vào năm 2005. Với tầm mức của quan hệ hai nước hiện nay, với những tiềm năng đáng kể đang hứa hẹn phía trước, đã đến lúc hai nước cần xác lập khuôn khổ đối tác mới cho quan hệ hai nước”, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Nguyễn Quốc Cường nói.

Phương Nguyên