Ngành Hải quan cán đích số thu gần 348 nghìn tỷ đồng

Cảng biển Hải Phòng

Ngoạn mục vượt qua thách thức

Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng và hiệu quả hơn với các nước trên thế giới và khu vực. Việc ký kết và đưa vào thực hiện các FTA tạo điều kiện thuận lợi thương mại đa phương và song phương như Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc (VKFTA), Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)... đã tạo sự cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh, mở rộng đầu tư và thương mại cho DN Việt Nam, tác động tích cực đến hoạt động XNK trong nước. Có thể nói, trong 12 FTA đang được thực thi tại Việt Nam, Hiệp định CPTPP là hiệp định mới nhất, có hiệu lực từ 14/1/2019.

Bên cạnh đó, phải kể đến Nghị định 57/2019/NĐ-CP về Biểu thuế XNK ưu đãi, Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định CPTPP giai đoạn 14/1/2019 - 31/12/2022 đã quy định rõ các cam kết về thuế XNK của Việt Nam. Điều này cho thấy, Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế XNK đối với phần lớn các mặt hàng hiện đang áp dụng thuế XNK, cơ bản theo lộ trình từ 5 - 15 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực.

Mặc dù chịu nhiều tác động từ cơ chế, chính sách, các nền kinh tế thế giới ảnh hưởng trực tiếp đến công tác thu như thuế suất thuế NK theo các FTA trong giai đoạn cắt giảm mạnh, đặc biệt Hiệp định CPTPP, song theo Cục trưởng Cục Thuế XNK, Tổng cục Hải quan Lưu Mạnh Tưởng, số thu ngân sách của ngành Hải quan trong năm 2019 vẫn tăng về số tuyệt đối, đạt 347.991 tỷ đồng, cao hơn mức 314.000 tỷ đồng của năm 2018 nhờ các biện pháp tái cơ cấu nguồn thu hiệu quả.

Cũng theo Cục trưởng Lê Mạnh Tưởng, để đạt được số thu nêu trên, có nguyên nhân từ sự tăng trưởng mạnh của hoạt động XNK của DN với tổng kim ngạch XNK hàng hóa tính đến ngày 15/12 đạt gần 493 tỷ USD, ước đến hết năm 2019 đạt 510 tỷ USD.

Thống kê cho thấy, kim ngạch XNK có thuế năm 2019 đạt 105,16 tỷ USD, tăng 7,97% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, kim ngạch XNK có thuế đạt 5,8 tỷ USD, giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước; kim ngạch NK có thuế đạt 99,36 tỷ USD, tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước. Tác động tích cực nhất phải kể đến sự hoạt động chính thức của Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn đã khiến cho lượng dầu thô NK phục vụ cho sản xuất tăng mạnh làm tăng thu từ thuế Giá trị gia tăng. Cụ thể, mặt hàng dầu thô NK năm 2019 đạt 7,07 triệu tấn, trị giá đạt 3,33 tỷ USD, tăng 58% về lượng và tăng 38% về trị giá so với cùng kỳ năm trước, số thuế phải thu từ mặt hàng này đạt 7.877 tỷ đồng, tương đương tăng 41% so với cùng kỳ năm trước.

Một nguyên nhân khác góp phần vào kết quả thu của ngành Hải quan là mặt hàng ô tô nguyên chiếc. Do các DN đã đáp ứng được các quy định về điều kiện sản xuất, lắp ráp, NK và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô theo Nghị định 116/2017/NĐ-CP nên năm 2019, số lượng ô tô nguyên chiếc các loại NK đạt 135,23 nghìn chiếc, trị giá đạt 2,91 tỷ USD, tăng 100,4% về lượng và tăng 97,7% về trị giá so với cùng kỳ năm trước, số thuế phải thu từ mặt hàng này đạt 38.202 tỷ đồng, tương đương tăng 102,4% so với cùng kỳ năm trước.

Quyết liệt và linh hoạt

Bên cạnh những yếu tố khách quan thì không thể không kể đến nguyên nhân chủ quan là những nỗ lực của ngành Hải quan trong việc phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách năm 2019. Thực tế cho thấy, trong điều hành, phân bổ, giao chỉ tiêu thu ngân sách của ngành Hải quan năm 2019 đã có điểm mới, thể hiện sự quyết liệt song cũng rất linh hoạt.

Theo đó, ở địa bàn hải quan địa phương nào lượng hàng hóa về nhiều thì số thu ngân sách tăng trưởng cao. Do đó, có cục hải quan tăng trưởng số thu cao, có cục hải quan tăng trưởng số thu thấp được căn cứ trên tình tình thực tế hàng hóa XNK. Với cách điều hành này, yêu cầu đối với các cục hải quan có số thu không lớn là phải thu đúng, thu đủ, không để thất thu. Với những cục hải quan được giao số thu lớn, nhưng trên thực tế có kim ngạch XNK hàng hóa về nhiều vẫn được Tổng cục Hải quan giao thêm chỉ tiêu phấn đấu.

Song song với đó là việc ngay từ những ngày đầu năm, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị số 723/CT-TCHQ về việc triển khai nhiệm vụ thu NSNN năm 2019 và giao chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN, chỉ tiêu thu hồi nợ cho từng cục hải quan tỉnh, thành phố; xây dựng kế hoạch chi tiết về các giải pháp thu đòi nợ thuế, đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu thu hồi nợ được giao… đã đạt hiệu quả cao với kết quả thu hồi và xử lý nợ thuế đạt 1.204,6 tỷ đồng.

Với quyết tâm nỗ lực, phấn đấu ở mức cao nhất, Tổng cục Hải quan đã có văn bản gửi tới các cục hải quan tỉnh thành phố điều chỉnh chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN năm 2019 sát với tình hình thu thực tế và hướng dẫn đầu năm, khả năng thu và các yếu tố ảnh hưởng trong những tháng còn lại của năm. Theo đó có tới 20/35 cục hải quan phải điều chỉnh chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN, trong đó giao thêm 11.865 tỷ đồng, chỉ tiêu phấn đấu cho 14 cục hải quan… Đây là những đơn vị có lưu lượng hàng hóa XNK lớn, đã thu vượt dự toán được giao năm 2019.

Nhờ những nỗ lực trên, nhiều cục hải quan tỉnh, thành phố đóng góp số thu lớn của ngành Hải quan, tiêu biểu là: Hải quan TP HCM đạt 117,378 tỷ đồng, bằng 107,88% chỉ tiêu dự toán và đạt 103,97% chỉ tiêu phấn đấu; Hải quan Hải Phòng đạt 67,59 tỷ đồng, vượt 25,14% chỉ tiêu dự toán, vượt 7,29% chỉ tiêu phấn đấu; Hải quan Hà Nội đạt 23,016 tỷ đồng, vượt 7,05% dự toán chỉ tiêu và vượt 4,62% chỉ tiêu phấn đấu.

Với sự quyết liệt và điều chỉnh linh hoạt này đã góp phần giúp ngành Hải quan có một năm bội thu ngân sách. Mục tiêu năm 2020, Tổng cục Hải quan xác định nhiệm vụ thu ngân sách vẫn rất khó khăn thách thức, trong bối cảnh cắt giảm thuế theo các FTA, do đó Ngành vẫn tiếp tục phát huy cách điều hành và giao chỉ tiêu linh hoạt thu phấn đấu như trong năm 2019. Đồng thời, đẩy mạnh các giải pháp, chống thất thu, tăng cường thu hồi nợ thuế; nâng cao hiệu quả đề án nộp thuế điện tử và thông quan 24/7...

Hồng Nụ