Xác định rõ địa vị pháp lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

Chủ tịch Quốc hội phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VGP/Lê Sơn

Báo cáo Ủy ban Kinh tế cho biết, thảo luận dự án Luật Chứng khoán sửa đổi tại Kỳ họp thứ 7 vừa qua, các đại biểu Quốc hội đã đưa ra 2 nhóm ý kiến như sau: 18/34 lượt ý kiến nhất trí mô hình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) độc lập và trực thuộc Chính phủ để quyết định nhiều vấn đề trực tiếp hơn theo thông lệ quốc tế; 11/34 lượt ý kiến cho rằng mô hình UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính đã và đang hoạt động tốt, phù hợp với chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội.

Tuy nhiên, cần quy định theo hướng tăng thẩm quyền, bảo đảm tính độc lập cho UBCKNN trong hoạt động; một số ý kiến khác cho rằng dù theo mô hình nào cũng cần bảo đảm tính độc lập cho UBCKNN trong hoạt động để có đủ thẩm quyền trực tiếp tổ chức quản lý và giám sát toàn diện đối với thị trường chứng khoán (TTCK).

Theo Ủy ban Kinh tế, về vấn đề này có 3 phương án như sau:

Phương án 1: UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính. Đây là phương án như Chính phủ đã trình nhưng có chỉnh lý theo hướng bổ sung thêm một số quyền hạn, nhiệm vụ tại Quyết định 48/2015/QĐ-TTg quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính). Đối với sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) và Tổng công ty Lưu ký (TCTLK), UBCKNN có ý kiến trước khi Bộ Tài chính phê chuẩn Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc (Giám đốc) và phê chuẩn Điều lệ của các doanh nghiệp này.

Phương án 2: UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính, nhưng cần tăng thêm tính độc lập, thẩm quyền của UBCKNN và thẩm quyền của UBCKNN đối với SGDCK và TCTLK, sát với pháp luật của những nước có mô hình tương tự.

Phương án 3: UBCKNN độc lập, trực thuộc Chính phủ. Theo phương án này, UBCKNN có quyền chủ động xây dựng chiến lược, đề xuất chính sách với Chính phủ về chứng khoán và TTCK; là cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước của SGDCK và TCTLK, có đầy đủ quyền hạn quản lý và giám sát toàn diện thị trường, bảo đảm tính độc lập theo nguyên tắc của Tổ chức Quốc tế của các Uỷ ban Chứng khoán (IOSCO), thực hiện được khuyến nghị của Chương trình đánh giá khu vực tài chính (FSAP), phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đa số Thường trực Ủy ban Kinh tế đề xuất lựa chọn phương án 2.

Toàn cảnh phiên họp UBTVQH chiều 12/8. Ảnh VGP/ Lê Sơn.

Thảo luận về địa vị pháp lý của UBCKNN, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, đặt UBCKNN ở đâu thì đặt, miễn sao hiệu quả và nên để Chính phủ quy định.

Giải trình thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM sẽ chuyên về cổ phần, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội sẽ chuyên về trái phiếu.

Điều hành phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, về địa vị pháp lý của UBCKNN, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giữ nguyên quan điểm tại Phiên họp thứ 33 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, để ổn định thị trường tài chính thì UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính. Tuy nhiên, cần bổ sung thêm một số quyền cho phù hợp với pháp luật và các chủ trương, quy định của cấp có thẩm quyền.

Lê Sơn