Các nguồn lây đều được kiểm soát, dồn tổng lực để dập dịch

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại cuộc họp Thường trực Chính phủ chiều 10/5. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Mở đầu cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các cơ quan liên quan báo cáo cụ thể về các nội dung: Đánh giá tình hình hiện nay; dự báo tình hình sắp tới; các giải pháp đã triển khai; các phương án, kịch bản chuẩn bị cho mọi tình huống cho thời gian tới. Trong đó, đánh giá kỹ lưỡng những đặc điểm nổi bật cần lưu ý của đợt dịch, các giải pháp đã phù hợp, hiệu quả chưa, cần bổ sung, tăng cường, đẩy mạnh những nội dung nào, các bài học kinh nghiệm cần rút ra. Thủ tướng lưu ý cần làm rõ về việc chuẩn bị vật tư y tế, các trang thiết bị cho các địa phương; các vướng mắc (nếu có) về cơ chế tài chính; việc chuẩn bị nguồn vaccine; tiến độ xây dựng các tiêu chí xác định các mức nguy cơ, cảnh báo dịch.

Thủ tướng nhấn mạnh, nhiệm vụ quan trọng nhất, cần ưu tiên cao nhất hiện nay là dồn tổng lực để dập dịch COVID-19. Cả hệ thống chính trị, các cơ quan, nhất là các địa phương cần tuyệt đối không chủ quan, mất cảnh giác, không trông chờ, ỷ lại từ cấp trên; nơi nào, cấp nào, cá nhân nào có tâm lý này phải chấm dứt ngay, không để tái diễn.

Nhiệm vụ quan trọng thứ hai là tổ chức thành công, an toàn cuộc bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp. Thủ tướng cho rằng, cần báo cáo cấp có thẩm quyền tổ chức việc tiếp xúc cử tri một cách đúng quy định nhưng phù hợp với tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp.

Kiểm soát tốt tình hình, các ca bệnh mới khó lây ra cộng đồng

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, thời gian qua, nhìn chung các bộ ngành, địa phương đã thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia, Bộ Y tế… trong công tác phòng chống dịch.

Thứ trưởng khẳng định: Đến thời điểm hiện tại, cơ bản chúng ta vẫn đang kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh. Đại đa số các ca bệnh đều xác định được nguồn lây.

“Số ca bệnh ghi nhận trong những ngày qua đều là các trường hợp F1, đã được khoanh vùng, cách ly, lấy mẫu từ những ngày trước đó. Nên khả năng lây ra cộng đồng thấp. Do chúng ta truy vết thần tốc, số F1 đông, nhưng năng lực xét nghiệm của địa phương có dịch chưa theo kịp dẫn đến công bố kết quả xét nghiệm chậm”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên lý giải việc số ca phát hiện trong những ngày qua rất cao và khẳng định: Các ổ dịch hiện tại cơ bản đã được kiểm soát.

Thời gian tới, phải tiếp tục tuân thủ nghiêm những nguyên tắc đã có trong phòng chống dịch là: Ngăn chặn – phát hiện – cách ly – khoanh vùng – dập dịch và điều trị. Phải chuyển tâm thế chống dịch sang “chủ động tấn công” theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Muốn tấn công phải phát hiện nhanh, khoanh vùng nhanh… để hạn chế nguồn bệnh lây lan ra cộng đồng.

Bộ Y tế đề nghị các địa phương tiếp tục nâng cao năng lực xét nghiệm (năng lực truy vết, lấy mẫu, bảo đảm máy móc, sinh phẩm, kỹ thuật viên,…); tiếp tục phát huy vai trò của Tổ chuyên gia phân tích diễn biến tình hình dịch; khoanh vùng cách ly gọn nhất có thể, tránh cực đoan, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội, đời sống nhân dân; đặc biệt cần tăng cường xét nghiệm sàng lọc, tầm soát nguồn bệnh ở những khu vực có nguy cơ, chủ động truy tìm F0; triển khai lắp đặt camera giám sát ở những khu vực có nguy cơ; người dân phải tuân thủ khuyến cáo 5K để phòng chống dịch bệnh…

Đại diện lãnh đạo các Bộ tham gia họp thống nhất phải tiếp tục quyết liệt thực hiện các giải pháp phòng chống dịch. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Kiểm soát cả 4 nguồn lây

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, tuy số ca bệnh nhiều nhưng qua phân tích dịch tễ của các chuyên gia, tựu chung lại chỉ có 4 nguồn chính:

Thứ nhất là nguồn lây từ TP. Đà Nẵng. Nguồn này phân ra 2 nhánh. Nhánh 1 là ca bệnh từ khu cách ly tập trung rồi về tỉnh Hà Nam lây ra cộng đồng; nhánh 2 là lây từ  một quán bar và một cơ sở thẩm mỹ, làm đẹp lan ra nhiều tỉnh nhưng cơ bản đến nay các địa phương đã khoanh hết được F1, cơ bản chúng ta kiểm soát được nguồn lây này.

Nguồn thứ hai từ khu cách ly ở Yên Bái, lây nhiễm chéo trong các chuyên gia Ấn Độ, Trung Quốc rồi lan xuống Vĩnh Phúc và một số tỉnh. Các địa phương cũng lấy tất cả mẫu F1, lấy được nhiều mẫu F2, đang xét nghiệm được khoảng 2/3. Dự kiến tới đây mỗi ngày sẽ có thêm một số ca thuộc nguồn này, nhưng về cơ bản chúng ta đã kiểm soát được.

Nguồn thứ ba từ Hải Dương do 1 người nhập cảnh trái phép từ Lào về. Nguồn lây này đang được kiểm soát, theo dõi chặt chẽ.

Nguồn thứ tư, đang nóng nhất, là từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương 2 lan ra rất nhiều tỉnh; lây sang Bệnh viện K rồi tiếp tục lan ra nhiều địa phương. Đến giờ phút này, chùm ca bệnh thông qua Bệnh viện K đã cơ bản được kiểm soát. Theo thông tin từ Bộ Y tế cũng như các tỉnh như Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc… việc phát hiện, truy vết, lấy mẫu, khoanh vùng đang được triển khai rất nhanh, dự kiến sẽ ghi nhận thêm một số ca nhưng trong khoảng 3 đến 5 ngày tới dự kiến cơ bản kiểm soát được tình hình.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại cuộc họp Thường trực Chính phủ. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Kiên trì các nguyên tắc chống dịch

Đại diện lãnh đạo các bộ tham gia họp thống nhất phải tiếp tục quyết liệt thực hiện các giải pháp phòng chống dịch.

Các ý kiến cho rằng, cơ bản chúng ta đã có đầy đủ các quy định nhưng khâu tổ chức thực hiện ở đâu đó vẫn có vấn đề, vẫn còn tình trạng lơ là, chủ quan trong công tác phòng chống dịch. Theo đó, cần rà soát lại các quy định để “bịt kín các kẽ hở”; phân định rõ trách nhiệm của từng bộ ngành, địa phương; bảo đảm các điều kiện chống dịch theo phương châm “4 tại chỗ”; nâng cao năng lực xét nghiệm; tăng cường lực lượng, trang thiết bị quản lý chặt chẽ biên giới, người nhập cảnh; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phòng chống dịch; gỡ vướng thủ tục về tài chính trong mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc men phục vụ phòng chống dịch; rà soát, đánh giá đúng “thực lực” bảo đảm sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống diễn biến của dịch bệnh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia, yêu cầu Bộ Y tế và các bộ ngành, địa phương tiếp tục triển khai các biện pháp phòng chống dịch nhanh chóng, quyết liệt, hiệu quả như những ngày qua, tiếp tục đề cao cảnh giác vì ngoài 4 nguồn dịch trên, vẫn có thể còn nguồn dịch trong cộng đồng mà chúng ta chưa phát hiện được.

Người dân phải tuyệt đối tuân thủ thông điệp 5K, nhất là khẩu trang. Các địa phương phải xử phạt nghiêm những người không đeo khẩu trang ra nơi công cộng; chủ động nâng cao năng lực xét nghiệm. Đặc biệt, chúng ta phải kiên trì nguyên tắc chống dịch mà thực tiễn đã chứng minh chúng ta đã thành công trong những đợt chống dịch trước đây.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu thực tế, các địa phương rất khó khăn về cơ chế tài chính khi mua sắm, bảo đảm máy móc, trang thiết bị, vật tư y tế,… phục vụ công tác phòng chống dịch. Tinh thần của chúng ta là “chống dịch như chống giặc” nên việc mua sắm phải theo “cơ chế thời chiến”.

Đồng thời, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đề nghị phải triển khai việc xét nghiệm sàng lọc tại những khu vực có nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh cao, nhất là trong các khu công nghiệp, bệnh viện,… Ông lưu ý Bộ Y tế việc thông tin tình hình dịch bệnh để dư luận yên tâm, không lơ là, chủ quan, nhưng cũng không hoang mang, mất bình tĩnh.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho rằng, việc bùng phát ở các tỉnh miền Bắc, miền Trung là do chúng ta sơ hở, tuy nhiên tình hình dịch bệnh vẫn trong tầm kiểm soát. Trong thời gian tới, chúng ta phải tập trung lực lượng, phương tiện cho tuyến biên giới, kiểm soát chặt biên giới, đường mòn, lối mở, các khu cách ly ven biên.

Bên cạnh việc nâng cao năng lực xét nghiệm, cũng phải nâng cao năng lực điều trị cho địa phương. Bảo đảm vật tư, máy móc trang thiết bị y tế như: Máy thở, oxy, máy xét nghiệm, ECMO, thuốc men,… theo phương châm “4 tại chỗ”.

Đặc biệt cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân thực hiện nghiêm thông điệp 5K trong công tác phòng chống dịch. Phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị cơ sở, phát huy vai trò, sức mạnh của nhân dân. Lường trước tất cả các tình huống xấu nhất để bảo đảm lực lượng, phương tiện, để bình tĩnh ứng phó hiệu quả khi có tình huống.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên báo cáo về tình hình dịch bệnh. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Kêu gọi toàn dân vào cuộc để chiến thắng

Sau khi lắng nghe các ý kiến, kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đây là nội dung hết sức quan trọng và cấp bách, Thường trực Chính phủ dành nhiều thời gian đề đánh giá, thảo luận, tiếp theo cuộc họp trong sáng cùng ngày của Ban Chỉ đạo quốc gia do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì.

Các ý kiến tại cuộc họp đều khẳng định về cơ bản chúng ta vẫn kiểm soát được tình hình, mặc dù đợt bùng phát dịch lần này có tốc độ lây lan nhanh hơn, rộng hơn, phức tạp hơn, khó kiểm soát hơn, ảnh hưởng nhiều hơn. Nhưng nếu chúng ta không tiếp tục có những giải pháp thần tốc, quyết liệt, mạnh mẽ, nếu vẫn còn tình trạng lơ là, chủ quan, mất cảnh giác hay trông chờ, ỷ lại thì chúng ta sẽ phải gánh hậu quả khôn lường, trả giá rất đắt.

Do đó, Thủ tướng nhắc lại yêu cầu cần khắc phục ngay cả hai khuynh hướng: Chủ quan, lơ là, mất cảnh giác khi không có dịch trong cộng đồng; hoang mang, dao động, hoảng hốt, mất bình tĩnh khi dịch bùng phát. Cần phát huy kết quả và kinh nghiệm phòng chống 3 đợt dịch bệnh trước đây, bình tĩnh, sáng suốt, bám sát tình hình thực tế, chủ động, tích cực, quyết liệt thực hiện có hiệu quả các biện pháp phù hợp, theo chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia.

Thủ tướng đánh giá các bộ, cơ quan đã phối hợp tích cực, chặt chẽ, hiệu quả, nhưng vẫn có những nơi những lúc còn sơ hở, thiếu phối hợp. Thời gian tới, việc phối hợp phải cụ thể hơn, chặt chẽ hơn, tích cực hơn.

Thủ tướng cũng nhắc nhở, cần siết chặt lại hoạt động của “Tổ 5 người” (gồm lãnh đạo 5 bộ Quốc phòng, Ngoại giao, Công an, Y tế, GTVT).

Các lực lượng tuyến đầu làm việc trách nhiệm, vất vả, nhưng vẫn còn có sơ hở. Thủ tướng lưu ý Bộ Y tế về việc vừa qua một số bệnh viện đã lơ là, mất cảnh giác trong phòng chống dịch. “Chúng ta làm việc ngày đêm vất vả, làm trăm việc tốt nhưng chỉ một việc không tốt cũng để xảy ra hậu quả. Ngành Y tế phải rút kinh nghiệm, siết chặt kỷ luật kỷ cương trong ngành, thực hiện đúng quy định, quy trình, trước hết là thực hiện 5K”.

Thủ tướng cũng lưu ý các lực lượng công an, quân đội, biên phòng đã căng mình thực hiện nhiệm vụ, nhưng vẫn cần rà soát lại các điểm sơ hở trong việc kiểm soát biên giới, phát hiện, xử lý các trường hợp xuất nhập cảnh trái phép, cư trú bất hợp pháp.

“Rất nhiều người có trách nhiệm, rất nhiều cơ quan có trách nhiệm nhưng chỉ một cơ quan, một vài người thiếu trách nhiệm thì người ta phê bình cả lực lượng”, Thủ tướng vừa nhắc nhở, vừa chia sẻ với các lực lượng chống dịch và cho biết, sắp tới phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các trường hợp sơ hở, để xảy ra hậu quả.

Với các địa phương, Thủ tướng yêu cầu chấm dứt ngay tâm lý chủ quan, lơ là, mất cảnh giác khi chưa có dịch, khi dịch xuất hiện thì lại hốt hoảng, mất bình tĩnh, áp dụng các biện pháp cực đoan, thái quá. Nhấn mạnh tinh thần phải phân cấp, Thủ tướng yêu cầu: “Tỉnh lo cho tỉnh, huyện lo huyện, xã lo xã, thôn lo cho thôn và từng người phải tự lo cho chính mình vì sức khỏe cộng đồng, vì lợi ích quốc gia, dân tộc”. Đồng thời, phải tăng cường kiểm tra giám sát, kiểm soát tình hình, cấp trên kiểm tra cấp dưới, mỗi thôn bản, mỗi xã phường, mỗi huyện thị là một pháo đài chống COVID-19.

Thủ tướng yêu cầu chấm dứt ngay tâm lý chủ quan, lơ là, mất cảnh giác khi chưa có dịch, khi dịch xuất hiện thì lại hốt hoảng, mất bình tĩnh, áp dụng các biện pháp cực đoan, thái quá. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương xây dựng các tiêu chí xác định các mức nguy cơ, cảnh báo dịch, đi kèm các giải pháp, yêu cầu về trang thiết bị, vật tư… cho mỗi mức độ. “Đây là điều các địa phương đang rất trông chờ được hướng dẫn để chuẩn bị. Tinh thần là "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm" để các địa phương hoang mang, dao động, mất bản lĩnh”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế phải có câu trả lời rõ ràng về số lượng vaccine sẽ có theo ngày tháng cụ thể trong thời gian tới. Bộ Ngoại giao chủ động, tích cực tham gia vào quá trình tìm kiếm nguồn cung vaccine phòng dịch.

Thủ tướng giao Bộ Y tế và Bộ Tài chính khẩn trương trao đổi, thống nhất, hướng dẫn, tháo gỡ nhanh các vướng mắc về tài chính cho các hoạt động phòng chống dịch, phù hợp với tình huống khẩn cấp, bảo đảm công khai, minh bạch, Bộ Y tế thông tin, hướng dẫn về giá cả các loại trang thiết bị, máy móc, vật tư… để các địa phương có cơ sở triển khai; không để ách tắc về thủ tục ảnh hưởng tới tinh thần “chống dịch như chống giặc”.

Thủ tướng đề nghị tăng cường công nghệ thông tin trong mọi biện pháp chống dịch, Bộ Quốc phòng trang bị camera cho những nơi xung  yếu để lấp các lỗ hổng, các sơ hở nếu có trong việc kiểm tra, kiểm soát.

Việc tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát có nơi, có lúc vẫn còn chưa sâu sát, quyết liệt, thậm chí sơ sài, giữa diễn tập và thực hiện trong thực tế còn khác nhau, triển khai các công việc cụ thể còn lúng túng. Trong đó, Thủ tướng lưu ý dứt khoát phải xây dựng, hoàn thiện thêm các bệnh viện dã chiến, huy động thêm các cơ sở y tế, chuẩn bị sẵn sàng cho phương án có thêm nhiều người từ nước ngoài trở về.

Thủ tướng giao Bộ Y tế và các cơ quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thông tin rõ ràng, chính xác tới nhân dân về tình hình dịch bệnh, các giải pháp đã triển khai, dự báo tình hình và các giải pháp, kế hoạch, phương án ứng phó sắp tới. Mục tiêu là để nhân dân hiểu rõ, đồng tình, ủng hộ, không lơ là, chủ quan, mất cảnh giác, cũng không hoang mang, hoảng hốt. Mỗi người dân phát huy tinh thần tự giác, nâng cao cảnh giác, thực hiện nghiêm các quy định, giải pháp phòng chống dịch, đồng thời chung sức đồng lòng cùng các cơ quan tham gia giám sát, phát hiện, báo cáo các hành vi vi phạm quy định chống dịch.

Thủ tướng yêu cầu huy động cả hệ thống chính trị, toàn quân, toàn dân vào cuộc, chung sức, đồng lòng ngăn chặn, đẩy lùi đại dịch. “Nguyễn Trãi nói “đẩy thuyền cũng là dân mà lật thuyền cũng là dân”, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định “dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Nhân dân không vào cuộc thì chúng ta không thể làm được, không thể chiến thắng trong cuộc chiến này”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Nhắc lại yêu cầu khen thưởng, kỷ luật kịp thời, đúng người, đúng việc, không vì các thủ tục hành chính rườm rà mà chậm trễ khen thưởng, Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phụ trách vấn đề này và nhấn mạnh, trong bối cảnh “cháy nhà chết người, nước sôi lửa bỏng”, cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương, thực hiện rất nghiêm minh nguyên tắc tập trung dân chủ, cấp dưới phục tùng cấp trên, thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tập thể, nguyên tắc nêu gương, cấp trên nêu gương cho cấp dưới, chức vụ càng cao, càng phải gương mẫu. 

Trần Mạnh - Hà Văn